เม็ดมะม่วงหิมพานต์ไม่ได้มาจากต้นมะม่วง?! เรื่องเล่าจากถั่วที่ไม่ใช่ถั่ว

หลายคนเคยกินเม็ดมะม่วงหิมพานต์อบเกลือกรอบๆ เพลินๆ แล้วก็สงสัยว่า…มันเกี่ยวอะไรกับ “มะม่วง”? มันใช่ญาติกับมะม่วงน้ำปลาหวานที่เราชอบกินหรือเปล่า? 🤔

บอกเลยว่า…ไม่เกี่ยว! แต่เรื่องราวของเม็ดมะม่วงหิมพานต์เนี่ย สนุกกว่าที่คิด!

มะม่วงหิมพานต์ไม่ใช่แค่ชื่อเก๋

ต้นมะม่วงหิมพานต์ หรือที่บางคนเรียกว่า Cashew Tree เป็นไม้ยืนต้นจากแถบอเมริกาใต้ โดยเฉพาะบราซิล ก่อนจะถูกนำมาปลูกในประเทศเขตร้อนต่างๆ รวมถึงประเทศไทยของเราด้วย

สิ่งที่พิเศษคือ…ผลของต้นนี้มี 2 ส่วน คือ:

1. ผลเทียม (Pseudo-fruit) – ลักษณะเหมือนผลไม้ อวบน้ำ สีแดงหรือเหลืองอมส้ม คล้ายฝรั่งผสมพริกหยวก บางที่เรียก “ลูกมะม่วงหิมพานต์” หรือ “cashew apple”

2. ผลแท้ (True fruit) – ที่แท้จริงแล้วก็คือ เมล็ดเม็ดมะม่วงหิมพานต์ที่เราเอามากิน นั่นเอง! มันงอกออกมาด้านล่างของผลเทียม คล้าย “หาง” หรือ “งวง”

ใช่แล้ว! เม็ดที่เรากินมันงอกอยู่นอกร่างแบบนั้นเลย ไม่เหมือนผลไม้อื่นที่ซ่อนเมล็ดไว้ข้างใน

ต้องผ่านกระบวนการถึงจะกินได้

รู้หรือไม่ว่า เม็ดมะม่วงหิมพานต์ที่กินได้ ต้องผ่านการอบและแปรรูปหลายขั้นตอนมาก เพราะเปลือกด้านนอกของมันมีสารที่กัดผิวหนังได้ และมีพิษอ่อนๆ ที่ไม่สามารถกินดิบๆ ได้เด็ดขาด

กระบวนการที่ใช้มักเป็นการอบหรือเผาด้วยไฟแรง แล้วค่อยแกะเอาเนื้อในออกมา ซึ่งก็ต้องใช้แรงงานพอสมควร และเป็นเหตุผลว่าทำไมเม็ดมะม่วงหิมพานต์ถึงราคาสูงกว่าถั่วอื่นๆ

เม็ดมะม่วงหิมพานต์ = ถั่ว หรือไม่ใช่ถั่ว?

แม้หลายคนจะเรียกมันว่า “ถั่ว” แต่จริงๆ แล้วมันไม่ใช่ถั่วในเชิงพฤกษศาสตร์ (botany) เพราะมันไม่ได้งอกจากฝักแบบถั่ว เช่น ถั่วลิสงหรือถั่วเขียว แต่กลับอยู่ในกลุ่มเดียวกับเมล็ด เช่น อัลมอนด์ หรือพิสตาชิโอ

แต่ในแง่ของโภชนาการ เรานับมันเป็น “ถั่วเปลือกแข็ง” (nut) เพราะมีคุณสมบัติและคุณค่าทางอาหารคล้ายกันมาก เช่น ไขมันดี โปรตีนสูง ไฟเบอร์ และแร่ธาตุสำคัญ

แล้วทำไมถึงชื่อ “มะม่วงหิมพานต์”?

ชื่อไทยว่า “มะม่วงหิมพานต์” นั้นน่าจะมาจากรูปร่างของผลที่คล้ายมะม่วง บวกกับความพยายามในการตั้งชื่อให้ดู “น่าค้นหา” แบบไทยๆ ส่วนชื่อภาษาอังกฤษว่า Cashew มาจากภาษาโปรตุเกส “Caju” ที่มาจากภาษาพื้นเมืองในบราซิล

เคยเห็นผลสดจริงๆ ไหม?

ภาพของ “cashew apple” หรือผลเทียมที่มีเม็ดติดอยู่ด้านล่าง มักทำให้คนเห็นครั้งแรกต้องร้อง “เฮ้ย! มันเป็นแบบนี้เหรอ?” เพราะหน้าตาดูแปลกตาและแปลกกว่าผลไม้ทั่วไปมากๆ

ใครมีโอกาสลองไปดูต้นมะม่วงหิมพานต์ของจริงตามสวนในภาคใต้ เช่น ระนอง พังงา หรือชุมพร รับรองว่าจะประทับใจ!

กินเม็ดเดียว แต่ได้เรื่องเล่าเพียบ

คราวหน้าเวลาหยิบเม็ดมะม่วงหิมพานต์เข้าปาก จะไม่ใช่แค่กินเพลินๆ แล้วจบอีกต่อไป เพราะคุณได้รู้แล้วว่า…
มันไม่ได้มาจากต้นมะม่วง
ไม่ได้เป็นถั่วแบบที่เข้าใจ
และต้องผ่านการแปรรูปที่พิถีพิถันถึงจะกินได้!